تعمیرات کمپرسور پیستونی

در زمان بازرسی برای تعمیرات کمپرسور پیستونی (Rotary compressor) باید به برخی پارامترهای کمپرسور جابجایی مثبت توجه کرد که این پارامترها در این مقاله آورده شده است.

نگهداری و تعمیرات عبارت است از کلیه اقداماتی که بر روی ماشین آلات و تجهیزات در یک واحد صنعتی صورت می‌گیرد تا آن واحد به اهداف خود برسد. مهم‌ترین این اهداف عبارتند از:

براساس مطالعات انجام شده ماشین‌هایی که به نحو صحیح و مطلوب نگهداری شده و مورد بهره برداری قرار گیرند، هزینه‌های تعمیرات آنها 20 تا 25 درصد کاهش یافته و تقریباً دو برابر ارزش آن موجب افزایش بهره‌وری می‌گردد.

اساساً به خاطر بالا بودن تعداد قطعات در معرض سایش و نیروهای لرزشی که در کمپرسور رفت و برگشتی وجود دارد، میزان خرابی قطعات و توقف در این نوع کمپرسورها در مقایسه با سایر انواع کمپرسورها بسیار بالاتر می‌باشد. بر این اساس لازم است که سیستم‌های پایش وضعیت و بازرسی‌های ادواری بیشتری بر روی این کمپرسورها صورت پذیرد. پایش وضعیت برای کمپرسورهای بحرانی و حساس بهتر است بر اساس فرهنگ‌های پیشگویانه (Predictive) و یا پیشگیرانه فعال (Proactive) صورت پذیرد.

در سیستم‌هایی که کنترل ظرفیت توسط تغییر در فضای مرده صورت می‌گیرد، ممکن است درصد فضای مرده بالا باشد و موجب کاهش در دبی کمپرسور شود. پایین بودن فشار ورودی می‌تواند به فشار گاز ارسالی از بالا دست مربوط بوده و یا به دلیل افت فشار در مسیر مکش (نظیر کثیف بودن فیلتر و یا صافی مکش) باشد. بنابراین با کاهش فشار مکش، دانسیته گاز ورودی کاهش یافته و دبی جرمی کمپرسور کاهش می‌یابد.

پایین بودن فشار مکش، موجب افزایش راندمان حجمی کمپرسور می‌شود ولی موجب کاهش در ظرفیت کمپرسور نیز خواهد شد. بالا بودن فشار خروجی نیز موجب افزایش نشتی داخلی سوپاپ‌ها، رینگ‌ها و سیستم آب بند کننده شافت گردیده که منجر به کاهش ظرفیت کمپرسور خواهد شد. خرابی قطعاتی نظیر سوپاپ‌ها، رینگ‌ها، جداره سیلندر و … نیز به سهم خود می‌توانند موجب افزایش نشتی داخلی و کاهش ظرفیت کمپرسور گردد. بالا رفتن دمای گاز ورودی شاید تأثیر چندانی بر روی ظرفیت حجمی کمپرسور نداشته باشد ولی به لحاظ تأثیر آن بر روی وزن مخصوص گاز ورودی و کاهش آن، موجب کاهش دبی جرمی کمپرسور می‌گردد.

سر و صدا در کمپرسور پیستونی را می‌توان به دو دسته مکانیکی و نیوماتیکی تقسیم کرد.

سر و صدای نیوماتیکی عمدتاً به نشتی در سوپاپ‌ها و یا سیستم آب بند کننده مربوط می باشد و توسط تجهیزات اولتراسونیک قابل شنود می‌باشد. در این حالت لازم است با تجهیزات مناسب برای شنیدن این نوع از سرو صدا محل آن را شناسایی نموده و نسبت به منشاء اصلی و رفع آن اقدام گردد.

سر و صدای مکانیکی غالباً به شل بودن، سایش قطعه‌ای بر روی قطعه دیگر، شکستگی قطعه و … مربوط می‌شود. یک نمونه رایج در این مورد سایش بیش از حد رینگ هادی در سیلندرهای افقی و یا مورب (V) مربوط می‌شود. در این وضعیت تماس پیستون با جدار داخلی سیلندر موجب ایجاد سروصدا می‌شود. شل شدن کفی شاتون و لقی گژن پین در داخل بوش آن نیز از سایر مواردی است که می‌تواند موجب بروز سروصدا گردد. شکستن قطعاتی در داخل سیلندر مثلاً قطعات سوپاپ نیز می‌تواند سروصدای غیر عادی ایجاد کند. شکستن قطعاتی از سوپاپ نظیر فنر و صفحه سوپاپ نیز از دیگر عوامل بروز سروصدا در کمپرسورهای رفت و برگشتی می‌باشد. کم بودن فضای مرده و یا گرم کردن آن و شل شدن مهره پیستون می‌تواند موجب برخورد پیستون با سر سیلندر گردد.

اساساً کمپرسور رفت و برگشتی در مقایسه با انواع کمپرسورها لرزش بیشتری دارند بنابراین تنها در مواردی که میزان لرزش از حد مجاز و طبیعی آن بالاتر باشد باید علت آن ریشه یابی و تعمیرات کمپرسور پیستونی را شروع کرد. میزان مجاز لرزش در کمپرسور را می‌توان از کتابچه راهنمای شرکت سازنده و یا از مدارک مندرج در استانداردهای ISO 10816 و ISO 2372 استخراج کرد.

به دلیل خاصیت رفت و برگشتی کمپرسور و نیروهای حاصل از آن این کمپرسور بشدت در معرض شل شدن قطعات و بالاخص پیچ و مهره‌های سیلندر، فوندانسیون و کارتل یا قطعه رابط (Distance Piece) می‌باشد. بنابراین آچارکشی مناسب در دوره‌های زمانی توصیه شده باید به دقت اجرا شود. سایر عوامل بروز لرزش در این نوع کمپرسورها شامل موارد زیر می شود.

مهم‌ترین عیب در سیستم روانکاری اجباری، پایین بودن فشار روغن از حد قابل قبول می‌باشد. در مواردی که فشار روغن پایین‌تر از حد مجاز باشد، علت را در موارد زیر باید جستجو کرد.

• کم بودن روغن
• کف کردن روغن در اثر آلودگی
• اشکال در شیر اطمینان پمپ روغن به دلایل زیر:

1. تنظیم غلط
2. خرابی فنر
3. وجود خراش و آسیب در Seat و Face
4. گیر کردن فنر یا Face

• خرابی پمپ روغن (خرابی دنده، پوسته،کوپلینگ انتقال قدرت)
• کثیف بودن صافی مکش
• استفاده از روغن نامناسب
• وجود لقی و هوا گرفتن مسیر چرخش روغن
• گرم بودن روغن
• بالا بودن لقی بین قطعاتی که تحت روانکاری تحت فشارند نظیر: یاتاقان‌های ثابت و متحرک، بوش گژن پین، میل لنگ و گژن پین
• خرابی فشارسنج روغن

در چیدمان‌های افقی و مورب سیلندرها، در کمپرسورهای خشک، با سایش رینگ هادی، احتمال تماس پیستون با سیلندر و یا بوش سیلندر (Liner) وجود داشته که می‌تواند آسیب‌های جدی به کمپرسور وارد کند.

انجام بازرسی‌ها برای تعمیرات کمپرسور پیستونی یکی از راه‌های جلوگیری از این حادثه می‌باشد که برای کمپرسورهای کوچک و ارزان توصیه می‌شود. ولی برای کمپرسورهای بزرگ، گران و بحرانی که خرابی آنها می‌تواند هزینه زیادی را متوجه واحدهای تولیدی نماید توصیه می‌شود که با نصب یک سنسور جابه‌جایی، در زیر و یا بالای شافت پیستون و تعریف حد مجاز تغییر مکان آن قبل از بروز خرابی در کمپرسور نسبت به چرخش رینگ هادی و زیر انداختن بخش ساییده نشده، عمر مفید رینگ هادی را افزایش داد و در صورت پیشرفته بودن میزان سایش نسبت به تعویض این رینگها اقدام نمود.